/11 /11

Zahvaljujući boljim životnim uslovima, zdravstvenoj prosvjećenosti i prevenciji (vak-cinaciji) smanjeno je obolijevanje od zaraznih bolesti, manja je smrtnost i invaliditet, a neke bolesti su iskorijenjene:

STREPTOKOKNE BOLESTI

Streptokokne bolesti su šarlah i streptokokna angina. Uzrokuje ih beta hemolitički streptokok grupe A. Inkubacija je 3 do 5 dana. Razlika između streptokokne angine i šarlaha je samo osip. Bolest se prenosi kapljičnim putem, obolijevaju najčešće djeca od 2 -10 godina. Počinje naglo visokom temperaturom, malaksalošću, grloboljom, povraćanjem i bolom u trbuhu, a kod manje djece i prolivom. Osip se javlja prvi ili drugi dan bolesti, sitan, tačkast, crven na postraničnim dijelovima trupa, na preponama, unutrašnjim dijelovima bedara i ruku. Lice je obično crveno, a oko usta se javlja karakteristično bljedilo (Filatovljev trokut): na pregibima ruku (lakat, pazuh) može se javiti tačkasto krvarenje (petehije – Pastijn znak).

Ždrijelo i krajnici su žarko crveni, u krajnicima se vide bjeličaste nakupine (eksudat) na mekom nepcu se vidi crven tačkast osip (enantem). U početku bolesti jezik je bjeličasto obložen, a na kraju se čisti, papile jezika su otečene i kažemo da je jezik malinast. 7. dan bolesti na mjestima osipa javlja se perutanje kože, a dlanovi i tabani se ljušte.

U KS se vidi povišen broj leukocita i u dif KS su povišeni gramoloceti, u brisu guše i nosa može se izolovati bHS grupe A, mada negativan nalaz ne isključuje skarlatinu. 10-tak dana iza bolesti raste titar antitijela, mada i taj test može biti negativan, a ne isključuje bolest.

Imunitet nakon streptokokne bolesti je tipski i šarlah se može više puta bolovati. Rane kom-plikacije su toksične ili septične (artritis, miokarditis, upala ušiju, sinusa, endokarditis, menin-gitis). Kasne komplikacije su akutni glomerulonefritis i reumatska bolest.

Terapija: Penicilin, Eritromicin  i Azitromicin.

VELIKI KAŠALJ – PERTUSIS

Pertusis je bolest uzrokovana bordetelom pertusis. Danas se rijetko javlja zahvaljujući prevenciji, tj. vakcinaciji. Sporadično se javlja u područjima gdje djeca nisu imunizirana.

Kapljična je infekcija, inkubacija je 7-14 dana, bakterija se razmnožava na sluznici dišnih puteva.

1. stadij bolesti – kataralni počinje postepeno kašljem, hunjavicom i niskom temperaturom, to traje 8 -10 dana i tada je pacijent najinfektivniji. Kašalj se pojačava i prelazi u 2. stadij – paroksizmalni. Javljaju se napadi kašlja, dijete je crveno, plavo, oči su pune suza, usta otvorena, jezik isplažen, oznojeno je, nemirno i izgleda kao da se guši, udisaj je dug, jako karakterističnog zvuka kao da se „magarac glasa“. Ta vrsta zakašljavanja se javlja 5-40 puta u jednom danu. Ovaj stadij traje 2-6 sedmica. Mlađe dijete (dojenče), u toku napada kašlja, prestaje disati, plavi, a mogu se javiti i hipoksemične konvulzije koje mogu dati i trajno oštećenje mozga, pucaju sitni kapilari na licu.

3. stadij oporavka traje sedmicama i mjesecima. Dijagnoza se postavlja na osnovu izolacije brisom  Bordetele pertusis u nazofarinksu. Može se postaviti i serološka dijagnoza. U KS su povećani Le i Ly.

Komplikacije se javljaju kod 25% oboljelih i to upala pluća, bronhiolitis, atelektaze,  emfizem.Rijetka komplikacija je encefalopatija.

Terapija je simptomatska – higijensko dijetetski režim i antibiotici: eritromicin, klaritromicin, azitromicin. Prevencija je aktivna i imunizacija – vakcinacija.

MOBILI – KRZAMAK

Morbili su akutna zarazna bolest uzrokovana virusom iz grupe paramixovirusa. Prenosi se kapljičnim putem sa bolesnika. Inkubacija je 10-12 dana, najčešće oboljevaju djeca od 5-10 godina starosti. Bolesnik je najinfektivniji 4-5 dana od početka bolesti. Bolest počinje visokom temperaturom, malaksalošću, gubitkom apetita i kataralnim simptomima : hunjavica,  kašalj, gušobolja, suzenje očiju – plačna maska. Sve to se pojačava 4 dana, a zatim se javlja osip. 1- 2 dana prije osipa javljaju se sive mrlje na sluznici obraza u visini kutnjaka  (koplik) kad počne osip tempertura dostiže 39-40 o C. Osip se prvo javlja iza ušiju, na čelu i to su tamno cevene mrlje, a 2. i 3. dan zahvati lice, vrat, trup i okrajine. Ospa je gusta mrljasto crvena i pojedinačno se spaja – konfluira. Kada se dijete ospe, temperatura pada nakon 3 do 4 dana, osip blijedi i postoje blijedosmeđe boje i još se može vidjeti oko nedelju dana.

Dijagnoza se postavlja na osnovu tipične kliničke slike, laboratorijskih nalaza i serološki.

Le su niski, Ly normalni, nalaze se i plazma ćelije. Komplikacije: najčešće su upala ušiju i upala pluća, rijetko se javljaju miokarditis i meningitis.

Terapija je simptomatska, prevencija je aktivna imunizacija – vakcinacija, a pasivna imuno-globulin.

RUBEOLA

Rubeola je akutna infektivna bolest uzrokovana virusom iz grupe togaviridae.

Kapljična je bolest inkubacije 16-18 dana. Počinje osipom, a kod odraslih temperaturom, bolovima u mišićima i zglobovima, kašljom, hunjavicom i bolom u ždrijelu.

Povećaju se linfni čvorovi i slezena. Prvo se uvećaju subokcipitalni limfni čvorovi, na vratu, a zatim i ostali. Ospa je ružičasta, sitnija i svjetlija od one kod krzamaka. Osip blijedi za 1- 4 dana. Rubeola daje trajni imunitet. Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike, laboratori-jskih nalaza kao i serološki. Komplikacije su rijetke, a može se javiti artritis, encefalitis i purpura. Terapija je simptomatska, a prevencija aktivna imunizacija, tj. vakcinacija.

VARIČELE

Varičele su infektivno oboljenje izazvano varičelazoster virusom iz grupe herpes virusa. Javljaju se u manjim epidemijama. Inkubacija je 10-20 dana. Bolest počinje lako povišenom temperaturom, nekad glavoboljom, malaksalošću i bolovima u zglobovima i mišićima. Nakon toga se javlja varičelozni osip, tj. vezikula veličine oko 3 mm oivičena crvenim rubom i to prvo na trupu, vratu, kosi i na kraju po rukama i nogama. Vezikule se suše i za 2-3 dana postaju kruste. Osip izbija u toku 5 dana, može se javiti i po ustima, oko genitalija i anusa. Dijagnoza se postavlja na osnovu tipične kliničke slike, laboratorijskih nalaza i serološki. Komplikacije su rijetke, a mogu biti gnojne i hemoragične na koži, zatim upala pluća i encefalitis (češće kod starijih osoba). Terapija je simptomatska. Teži slučajevi se liječe aciklovirom. Prevencija se postiže vakcinacijom.

EGZATEMA SUBITUM (trodnevna groznica)

Egzatema subitum je akutna infektivna bolest koju uzrokuje humani herpes virus 6 (HHV – 6) Najčešće obolijevaju starija dojenčad i djeca do 3 godine. Inkubacija je 7-17 dana. Bolest počinje naglo temperaturom 39-40o C, traje 3 dana, kada padne javlja se osip. Kod manje djece u toku temperature mogu se javiti febrilne konvulzije. Osip se prvo javlja na trupu, širi se na vrat, lice i ekstremitete, svjetloružičaste je boje i nakon 1-2 dana nestaje. Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike, laboratorijskih nalaza i serološki. Terapija je simptomatska

ERITEMA INFEKCIOZUM

Eritema infekciozum je zarazna bolest uzrokovana parvo virusom B19. kapljična je infekcija i najčešće oboljevaju djeca od 5-14 godina. Inkubacija je 6-14 dana. Prvi znak bolesti je osip, rijetko temperatura. Prvo se osip javi na licu i izgleda kao jače crvenilo, zatim se javlja mrljasta ospa crvene boje po čelu, iza ušiju da bi za 1-4 dana nestala, poslije toga javi se na rukama i nogama i to ekstenzornim – vanjskim  stranama. Za 1-2 dana proširi se na trup i liči na geografsku kartu – mrežu. Nakon nekoliko dana nestane, pa se ponovo javi i to traje 2-4 sedmice. Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike i laboratorijskih pretraga. Terapija je simptomatska.

PAROTITIS – ZAUŠNJACI

Zaušnjaci su akutno infektivno oboljenje izazvano virusom iz porodice Paramikso virusa. Najčešće obolijevaju djeca od 5-10 godina starosti. Kapljična je infekcija i inkubacija je 16-18 dana, Bolest počinje temperaturom, glavoboljom, malaksalošću i gubitkom apetita. U prva dva dana bolesti javlja se bol u uhu prilikom žvakanja i gutanja, zatim otiče pljuvačna podušna žljezda i temperatura pada. Otok se vidi 10-tak dana ispred i ispod uha, mek je i bolan na pipanje, a koža je blijeda i napeta. U ustima se vidi otečen izvodni kanal pljuvačne žlijezde (Stenonov kanal). U 25% slučajeva otečena je samo 1 žlijezda, a u većini slučajeva nakon 1-2 dana otekne i druga, a mogu oteći i sve druge pljuvačne žlijezde. U toku zaušnjaka može se javiti i meningitis, orhitis (upala testisa), pankreatitis kao i tireoiditis. Orhitis karakteriše otok, crvenilo i bolnost testisa praćen temperaturom, glavoboljom, mučninom i opštom slabosti. Za 7 dana simptomi se povlače, a u 30% slučajeva atrofira testis i može biti smanjen fertilitet (plodnost).

Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike, laboratorijskih nalaza i serološki. Terapija je simptomatska, a prevencija je aktivna imunizacija, tj. vakcinacija.

Izvor: roditelj info